Trong 30 năm tham gia chiến dịch Mùa hè Xanh, các thế hệ sinh viên tình nguyện của ĐHQG-HCM đã góp phần phát triển kinh tế - xã hội ở những địa phương mà họ đi qua. Đây cũng là một hành trình kiến tạo, hun đúc tinh thần “sống vì cộng đồng”, “phụng sự đất nước” cho nhiều trí thức trẻ.

Ngọn lửa dẫn lối cộng đồng

Năm 1994, sinh viên nhiều trường trên địa bàn TP.HCM tham gia chiến dịch tình nguyện Ánh sáng Văn hóa hè (tiền thân của Mùa hè Xanh) do Thành Đoàn phát động. Hơn 700 sinh viên dấn bước đến nhiều địa phương vùng sâu, vùng xa góp phần xóa mù chữ cho người dân. Năm 1995, ĐHQG-HCM ra đời, dần dần từng trường thành viên triển khai đội hình, màu áo xanh từ Sài Gòn lan rộng đến Bến Tre, Đồng Tháp, Bình Thuận… và cả cao nguyên, hải đảo.

Qua 30 năm Mùa hè Xanh, sinh viên tình nguyện của ĐHQG-HCM đã để lại nhiều dấu ấn cả về vật chất lẫn tinh thần ở khắp vùng miền. Mỗi địa bàn, lĩnh vực khó khăn lại có những đội hình chuyên với nguồn nhân lực dồi dào phụ trách. Đó là thế mạnh, đặc thù của đội ngũ tình nguyện viên thuộc ĐHQG-HCM.

Trường ĐH Bách Khoa ĐHQG-HCM là một trong những đơn vị đầu tiên thực hiện chiến dịch Mùa hè Xanh. Nhiều con đường được bê tông hóa, nhiều máy tính được trao tặng, nhiều thư viện nhỏ được hình thành ở nông thôn miền Tây… đều có phần công sức và tâm huyết đóng góp của các thế hệ sinh viên tình nguyện Bách Khoa.

Anh Đào Vũ Hoàng Nam - nguyên Bí thư Đoàn Trường ĐH Bách Khoa, Phó Bí thư Ban Cán sự Đoàn ĐHQG-HCM, ấn tượng với chuyến đi năm 2014 đến huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh. Anh kể, mục tiêu đặt ra là trải bê tông 3.400 mét đường nông thôn. Nhưng điều kiện thời tiết không thuận lợi nên khi hết thời gian, vẫn còn 1.000 mét chưa hoàn thành. Thế là 120 sinh viên đồng ý ở lại thêm một tuần nữa.

“Các bạn đã làm xong một phần ba tuyến đường còn lại trong 7 ngày. Có cả lực lượng địa phương, công an, bộ đội, tất cả đều cùng nhau góp sức. Đúng 18 giờ ngày cuối cùng thì tuyến đường cũng nối được đến quốc lộ. Công trình vừa hoàn thành, người dân mang trái cây, mang cả lân ra múa tưng bừng, hệt như ăn mừng một chiến thắng nào đó” - anh Nam hồi tưởng.

Có những thành quả hữu hình, nhưng cũng có những công trình như điểm sáng nhỏ, qua thời gian mới trở thành ngọn lửa dẫn lối cho cộng đồng. Anh Lý Tuấn Anh  - Phó Bí thư Đoàn Trường ĐH KHXH&NV ĐHQG-HCM, cho biết giá trị các công trình của Trường Nhân Văn không cân đo đong đếm được. Sinh viên Nhân Văn tham gia Mùa hè Xanh thường chú trọng các hoạt động giáo dục, định hướng tâm lý, hay nghiên cứu về đời sống xã hội. Phải mất một thời gian mới có thể thấy được kết quả của những hoạt động này.

“Đội hình Nghiên cứu trẻ của trường từng nghiên cứu tình trạng trẻ em bỏ học ở một thị xã thuộc tỉnh An Giang. Gần 3-4 năm sau, nhờ đề tài này mà một số trẻ em mới được đến trường” - anh Tuấn Anh chia sẻ.

Giữ “sợi dây tinh thần”

Cột mốc 30 năm Mùa hè Xanh cũng chính là thời điểm ĐHQG-HCM cho ra đời đội hình tình nguyện mới: Tập trung sinh viên có chuyên môn thuộc các ngành học đa dạng trong hệ thống ĐHQG-HCM để phát huy sức mạnh tổng hợp từ các trường thành viên.

Với cương vị Đội trưởng Đội hình thường trực Mùa hè Xanh ĐHQG-HCM, anh Nguyễn Bảo Minh - chuyên viên Ban Cán sự Đoàn ĐHQG-HCM, giải thích: “Đội hình thường trực sẽ đóng quân tại Bình Thuận trong vòng 3 tuần. Còn các đội hình chuyên chỉ đến khoảng một tuần để thực hiện nhiệm vụ. Đội hình thường trực ở đó xuyên suốt, với nhiệm vụ chính là hỗ trợ đội hình chuyên và làm đầu mối thực hiện công trình cùng với địa phương”.

Theo chủ đề của Trung ương Đoàn, năm 2023 là năm của hoạt động chuyển đổi số, vì vậy Mùa hè Xanh cũng hướng nguồn nhân lực và nội dung hoạt động vào chủ đề này. Anh Bảo Minh cho biết ĐHQG-HCM sẽ tận dụng tối đa khả năng của sinh viên tình nguyện, sắp xếp những bạn có chuyên môn về công nghệ thông tin thực hiện các đề án như: tập huấn chuyển đổi số trong hoạt động Đoàn, phát triển chuyển đổi số trong nông nghiệp, hỗ trợ các địa phương định danh điện tử,…

Anh Bảo Minh cho biết Mùa hè Xanh Nhân Văn 2023 có một sự nở rộ về mọi mặt, không chỉ vì năm nay đánh dấu cột mốc 30 năm Mùa hè Xanh mà còn là năm thứ hai đại dịch COVID-19 kết thúc. Việc xây dựng đội hình mới dựa trên ngành học của sinh viên đã tạo môi trường, điều kiện cho các bạn vừa phát huy được khả năng chuyên môn vừa tích lũy thêm kinh nghiệm hữu ích cho nghề nghiệp tường lai của mình.

Theo anh Lý Tuấn Anh - Phó Bí thư Đoàn Trường ĐH KHXH&NV ĐHQG-HCM, điểm gặp gỡ lớn nhất giữa các thế hệ sinh viên tình nguyện là tinh thần sẵn sàng hỗ trợ cộng đồng, phụng sự xã hội của của người trí thức trẻ. Đó là “sợi dây tinh thần” kết nối giữa các thế hệ sinh viên tình nguyện Mùa hè Xanh ở ĐHQG-HCM.

Đương nhiên không tránh khỏi một số khác biệt về điều kiện, phương thức thực hiện công việc thiện nguyện giữa các thế hệ. Trước đây do không có nhiều thiết bị số hỗ trợ, các thế hệ anh chị không có nhiều không gian để thể hiện khả năng chuyên môn của mình. Với thế hệ trẻ, các bạn có nhiều điều kiện và cơ hội thể hiện bản thân phong phú, đa dạng hơn.

“Các bạn không chỉ thể hiện vai trò của mình với đối tượng phù hợp mà còn khẳng định được giá trị của sinh viên tình nguyện trong cộng đồng, khẳng định tính thiết thực của các hoạt động tình nguyện do sinh viên đảm trách” - anh Tuấn Anh nhận xét.

Cùng bàn về những sự thay đổi trên, anh Bảo Minh cho rằng cần có sự chung tay giữa sinh viên từ năm nhất đến năm tư: “Các bạn ngoài nhiệt huyết, đam mê cũng cần phải có sự nghiêm túc trong thực hiện các công trình. Trong tổ chức, lãnh đạo, quản lý sinh viên tình nguyện, tôi nghĩ cần có sự tập huấn kỹ càng hơn, nhất là công tác đảm bảo an toàn trong những chiến dịch sắp tới”.

THƯ KỲ - NGUYỄN AN