Chiều 29/10, tại Hà Nội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Thông tin và Truyền thông, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) tổ chức Hội nghị Cấp cao về công nghiệp bán dẫn Việt Nam. PGS.TS Vũ Hải Quân - Giám đốc ĐHQG-HCM, đã đến dự.

Hội nghị nằm trong khuôn khổ Triển lãm Quốc tế Đổi mới sáng tạo Việt Nam 2023 (VIIE 2023) kết hợp Lễ Khánh thành Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) cơ sở Hòa Lạc.

Thách thức trong đào tạo nhân lực

Chuỗi giá trị bán dẫn đang có xu hướng dịch chuyển sang các nước Đông Nam Á, trong đó Việt Nam có đầy đủ điều kiện và yếu tố cần thiết để phát triển công nghiệp bán dẫn, từ hệ thống chính trị ổn định, vị trí địa lý thuận lợi đến nguồn nhân lực trong lĩnh vực kỹ thuật công nghệ dồi dào, cơ sở hạ tầng số ngày một phát triển. Hội nghị nhằm thảo luận về thực trạng phát triển ngành công nghiệp bán dẫn tại Việt Nam và chiến lược phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực này.

Phát biểu tại Hội nghị, PGS.TS Vũ Hải Quân - Giám đốc ĐHQG-HCM cho biết, hiện nay ĐHQG-HCM đào tạo khoảng 6.000 sinh viên các nhóm ngành liên quan trực tiếp và gián tiếp đến công nghệ bán dẫn. Trong giai đoạn 2023-2030, ĐHQG-HCM đặt ra mục tiêu đào tạo chuyên sâu về thiết kế vi mạch, đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực chất lượng cao cho sự phát triển nền công nghiệp vi mạch Việt Nam và thế giới.

Theo đó, các trường đại học thành viên ĐHQG-HCM triển khai đào tạo trên 1.800 kỹ sư và 500 thạc sĩ ngành thiết kế vi mạch. ĐHQG-HCM sẽ xây dựng chương trình đào tạo hiện đại, cấp chứng chỉ công nghiệp và quốc tế về thiết kế vi mạch cho khoảng 15.000 kỹ sư.

PGS.TS Vũ Hải Quân đề cập bốn khó khăn, thách thức của ĐHQG-HCM trong đào tạo ngành thiết kế vi mạch. Đầu tiên là vấn đề thu hút người học. Giám đốc ĐHQG-HCM nhận định ngành này rất khó, không thấy được kết quả ngay, giống như ngành “phía sau hậu trường” tạo ra sản phẩm. Do đó, việc tìm kiếm cách thức hiệu quả để thu hút sự quan tâm của học sinh, sinh viên tài năng là không dễ dàng.

Tiếp đến là chương trình đào tạo, một thách thức đặt ra là phải đào tạo được kiến thức mới hoặc đi trước, kết hợp trí tuệ nhân tạo (AI) trong vấn đề thiết kế vi mạch. Bên cạnh đó, hiện nay Việt Nam vẫn còn thiếu chuyên gia giỏi đầu ngành, hầu hết các chuyên gia lựa chọn ở lại nước ngoài hoặc làm việc cho các tập đoàn lớn.

Mặt khác, thiếu hệ thống các phòng thí nghiệm về thiết kế vi mạch để các phần mềm chia sẻ có thể dùng chung. 

Ngoài 4 thách thức kể trên còn có sự cạnh tranh của các đại học trong khu vực (Singapore, Indonesia) và nguồn ngân sách nhà nước đầu tư cho lĩnh vực thiết kế vi mạch, nghiên cứu và phát triển (R&D) trong thiết kế vi mạch.

Giải pháp và kiến nghị

PGS.TS Vũ Hải quân nêu ba giải pháp để đạt được mục tiêu. Thứ nhất, về đào tạo, ĐHQG-HCM đã mời chuyên gia của các đại học lớn tại Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc để giúp xây dựng chương trình đào tạo. Thứ hai, dự kiến trong năm 2024, ĐHQG-HCM sẽ thành lập hai phòng thí nghiệm mới, có khả năng chia sẻ trong toàn hệ thống ĐHQG-HCM lẫn các trường đại học khu vực phía Nam. Thứ ba, thành lập Viện Công nghệ Bán dẫn là đơn vị đầu mối, thực hiện nghiên cứu chuyên sâu, R&D trong lĩnh vực công nghệ bán dẫn.

Giám đốc ĐHQG-HCM đề xuất một số kiến nghị đến Chính phủ, đó là sớm ban hành chiến lược về phát triển ngành công nghệ bán dẫn, bao gồm nguồn lực đầu tư cho đào tạo, nghiên cứu; có chính sách thúc đẩy liên kết, hợp tác giữa đại học và doanh nghiệp; đẩy mạnh hợp tác quốc tế, hợp tác với các đại học trên thế giới để mở rộng phát triển chương trình đào tạo tiên tiến về thiết kế vi mạch. 

Cần đầu tư hệ thống phòng thí nghiệm ở hai miền Nam, Bắc dùng chung cho các trường đại học trong nghiên cứu, đào tạo ngành thiết kế vi mạch. Thông qua các phòng thí nghiệm này, PGS.TS Vũ Hải Quân kỳ vọng Việt Nam có thể xây dựng một số doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực công nghệ bán dẫn. Ngoài ra, ông cho rằng nước ta có nhiều sinh viên giỏi, vì vậy mong muốn các tài năng sẽ ở lại Việt Nam, tạo doanh nghiệp khởi nghiệp, khởi nguồn, làm chủ công nghệ bán dẫn cho người Việt Nam.

LÊ HOÀI