Tên đề tài: Nhu cầu sử dụng không gian xanh công cộng phục vụ vui chơi giải trí của người dân tại chung cư tái định cư ở TP. HCM
Chuyên ngành: Dân tộc học
Mã số: 9310310
Họ và tên nghiên cứu sinh: Võ Thanh Tuyền
Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS Phan Thị Hồng Xuân; TS. Phạm Thanh Duy
Tên cơ sở đào tạo: Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh
+ Tóm tắt nội dung luận án (abstract) – viết dưới dạng tóm tắt bài báo khoa học
Luận án phân tích thực trạng, dự báo xu hướng về nhu cầu sử dụng KGXCC phục vụ vui chơi giải trí và đề xuất giải pháp nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng KGXCC phục vụ vui chơi giải trí của người dân đang sống tại các chung cư tái định cư ở TP.HCM. Luận án tiếp cận theo hướng liên ngành và đa ngành, lấy cộng đồng làm trung tâm, sử dụng các lý thuyết và cơ sở lý luận nền tảng gồm: lý thuyết nhu cầu, lý thuyết hành động xã hội, quan điểm về mối liên hệ giữa cấu trúc không gian và hành vi con người, và mô hình quản lý phát triển đô thị. Các phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận án gồm: nghiên cứu tài liệu thứ cấp, quan sát, điều tra bảng hỏi, phỏng vấn sâu, phỏng vấn nhóm.
+ Những kết quả của luận án
1. Sử dụng KGXCC cho các hoạt động vui chơi giải trí là một trong vô số sự lựa chọn của con người để đáp ứng nhu cầu vui chơi giải trí. Với những lợi ích thiết thực của hoạt động vui chơi giải trí tại KGXCC, hoạt động này cần được khuyến khích giúp cư dân vui chơi giải trí tích cực trong đô thị hướng đến phát triển bền vững.
2. Cộng đồng cư dân đang sống tại các chung cư tái định cư ở TP. HCM rất đa dạng, đặc biệt là nhóm người có thu nhập thấp và trung bình. Kết quả phân tích tương quan nhu cầu, hành động với các yếu tố khách quan và chủ quan giúp chứng minh được vui chơi giải trí là nhu cầu có thật của cư dân. Tỷ lệ rất cao (84,5%) người dân sống tại các chung cư tái định cư có nhu cầu sử dụng KGXCC để vui chơi giải trí. Nhu cầu sử dụng KGXCC để vui chơi giải trí của cộng đồng cư dân đang sống tại các chung cư tái định cư với các đặc điểm nổi trội như: (1) Mỗi độ tuổi có nhu cầu vui chơi giải trí cụ thể tương đối khác nhau. Do vậy, tại khu ở, cần thiết có KGXCC được phân khu chức năng (khu dành cho hoạt động yên tĩnh, khu dành cho hoạt động sôi nổi, khu phức hợp) để phù hợp nhu cầu vui chơi giải trí theo từng nhóm tuổi. (2) Người dân có nhu cầu sử dụng KGXCC tại nơi ở mỗi ngày và ở nhiều thời điểm trong ngày. Cần thiết có cấu trúc KGXCC đảm bảo cho người dân có thể sử dụng ở nhiều thời điểm khác nhau trong ngày, có thể tránh được các tác động tiêu cực của tự nhiên. (3) Đối với nhu cầu của nhóm có con/cháu nhỏ có xu hướng vui chơi giải trí cùng trẻ, trông trẻ khi vui chơi. Do vậy, tổ chức KGXCC cần thiết phải có ghế ngồi và thuận tiện quan sát trẻ nhỏ vui chơi. (4) Nhu cầu vui chơi giải trí cụ thể ở KGXCC của người dân gồm các nhóm hoạt động đi/ chạy, đứng, ngồi và vận động khác với đa dạng các hoạt động cụ thể theo sở thích. Do vậy, để đáp ứng nhu cầu này, cần bổ sung thêm trang thiết bị nhằm đảm bảo tính tiện nghi phù hợp cho các hoạt động cơ bản (theo nguyên tắc thiết kế không gian) như: đi, đứng, ngồi và vận động khác (có bao gồm hoạt động lắng nghe, trò chuyện, quan sát); tăng tính thẩm mỹ, an toàn.
3. Người dân cũng kỳ vọng cao hơn về chất lượng KGXCC tại nơi họ sống là chung cư tái định cư, và đề nghị những mong muốn cải tạo không gian này để đáp ứng nhu cầu. Điều này cho thấy xu hướng người dân cần KGXCC để vui chơi giải trí tại nơi ở là cấp thiết. Do vậy, trong tương lai, khi hoạch định chính sách đòi hỏi các bên liên quan cùng quan tâm, nhìn nhận để có giải pháp tốt hơn cho người dân.
4. Bên cạnh khả năng đáp ứng nhu cầu vui chơi giải trí là chất lượng KGXCC, trình độ của người dân cũng tỷ lệ thuận với tương ứng mức độ đòi hỏi về chất lượng KGXCC. Kết quả nghiên cứu này còn chỉ ra, nếu KGXCC được cải tạo tốt hơn, có thể sẽ khuyến khích được hoạt động vui chơi giải trí ở KGXCC.
5. Nếu nhu cầu vui chơi giải trí tại KGXCC ở chung cư của người dân không được đáp ứng, một bộ phận người dân có xu hướng sẽ chọn các loại hình vui chơi giải trí khác thuận tiện hơn mà họ có thể tiếp cận. Bên cạnh đó, một bộ phận khác sẽ tìm KGXCC ở bên ngoài chung cư để đáp ứng nhu cầu vui chơi đó. Để hành động vui chơi giải trí ở KGXCC diễn ra như mong muốn, còn phải phụ thuộc vào các yếu tố chủ quan và yếu tố khách quan tại thời điểm người dân đưa ra quyết định lựa chọn hành động, sao cho đạt lợi ích cao nhất. Đặc biệt, yếu tố có thể khuyến khích người dân sử dụng KGXCC để vui chơi giải trí là chất lượng KGXCC (đẹp, an toàn, đa dạng, tiện nghi) tại khu ở. Ngoài ra, hành động vui chơi giải trí ở KGXCC có thể được học tập hay làm theo từ thói quen vui chơi giải trí ở KGXCC của người sống chung lâu dài. Bên cạnh đó, kết quả nghiên cứu còn cho thấy, biểu hiện hoạt động vui chơi giải trí tại KGXCC còn chịu sự điều chỉnh của quy định pháp luật hoặc chuẩn mực xã hội tại bối cảnh cụ thể.
6. Về giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả đáp ứng nhu cầu vui chơi giải trí ở KGXCC của người dân tại các chung cư tái định cư, kết quả nghiên cứu cho thấy một trong những giải pháp quan trọng để giúp nâng cao hiệu quả đáp ứng nhu cầu vui chơi giải trí ở KGXCC đó là dựa trên ý kiến của cộng đồng, bên cạnh việc áp dụng các nguyên tắc thiết kế KGXCC phù hợp đặc điểm về nhu cầu vui chơi giải trí ở KGXCC nêu trên. Kết quả nghiên cứu cũng chỉ ra, để đảm bảo KGXCC tại khu ở đáp ứng được nhu cầu vui chơi giải trí cho người dân có tính bền vững, cần thiết được can thiệp từ công tác quản lý đô thị vĩ mô, với vai trò quan trọng của chủ thể quản lý gồm hệ thống chính trị quốc gia (Đảng chính trị, Nhà nước, các tổ chức chính trị xã hội), các công cụ quản lý (các văn bản chính sách, pháp luật) và cả những nguồn lực xã hội hóa khác.
+ Các ứng dụng/ khả năng ứng dụng trong thực tiễn hoặc những vấn đề còn bỏ ngỏ cần tiếp tục nghiên cứu:
Từ kết quả nghiên cứu chuyên sâu về nhu cầu sử dụng KGXCC để vui chơi giải trí, luận án tìm ra các đặc điểm cơ bản của nhu cầu sử dụng KGXCC để vui chơi giải trí của người dân, nhằm củng cố hơn nữa cơ sở khoa học về vui chơi giải trí của cộng đồng cư dân trong đô thị. Bên cạnh đó, luận án giúp hoàn thiện hơn nền tảng cơ sở lý luận về chất lượng KGXCC đảm bảo nhu cầu vui chơi giải trí của người dân. Từ kết quả nghiên cứu thực trạng tại TP. HCM nói chung và 4 chung cư nghiên cứu điển hình nói riêng, luận án là tài liệu tham khảo phù hợp cho chính quyền TP. HCM và những cơ quan hữu quan thực hiện nhiệm vụ trong việc chăm sóc KGXCC, trong việc xây dựng chiến lược, quy hoạch và quản lý quy hoạch xây dựng, cải tạo chất lượng không gian sống tại địa phương. Kết quả của luận án nếu được sử dụng sẽ góp phần chỉnh trang đô thị, nâng cao chất lượng sống của người dân sống trong các chung cư tái định cư, khẳng định chủ trương đúng đắn của chính quyền thành phố về nhà ở cho người có thu nhập trung bình và thấp, ít có điều kiện để được thỏa mãn các nhu cầu về không gian sống chất lượng.